Pracujesz w Danii, a mieszkasz w innym kraju, na przykład w Polsce, Niemczech czy Szwecji? Jeśli tak, to jesteś pracownikiem transgranicznym, czyli „cross-border worker”. Ten status wiąże się ze specyficznymi prawami i obowiązkami, zwłaszcza w zakresie podatków i ubezpieczeń społecznych. W tym artykule wyjaśniamy kluczowe zasady obowiązujące w 2025 roku.
Status pracownika transgranicznego jest coraz bardziej popularny w zjednoczonej Europie. Możliwość pracy w kraju o wysokich zarobkach, przy jednoczesnym utrzymaniu centrum życiowego w ojczyźnie, jest kuszącą perspektywą. Dania, jako atrakcyjny rynek pracy, przyciąga wielu takich specjalistów. Jednak bycie „grænsegænger” (jak nazywa się to po duńsku) wymaga dobrej znajomości przepisów dwóch państw, aby uniknąć podwójnego opodatkowania i prawidłowo korzystać ze świadczeń socjalnych.
Cross-border worker – definicja i kluczowe zasady
Zgodnie z definicją, pracownik transgraniczny to osoba, która pracuje w jednym kraju (w tym przypadku w Danii), ale mieszka w innym i wraca do swojego miejsca zamieszkania co najmniej raz w tygodniu. Ta regularność powrotów jest kluczowa dla utrzymania statusu. Dotyczy to zarówno pracowników najemnych, jak i osób samozatrudnionych prowadzących firmę w Danii[5].
Podatki: Gdzie płacisz i jak się rozliczasz?
Podstawowa zasada wynikająca z większości umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które Dania zawarła z innymi krajami, jest prosta: **płacisz podatek dochodowy w kraju, w którym wykonujesz pracę**. Oznacza to, że dochody uzyskane w Danii muszą być opodatkowane w Danii. Będziesz objęty duńskim systemem podatkowym i otrzymasz duńską kartę podatkową (skattekort).
Jednakże, jako rezydent podatkowy innego kraju (np. Polski), masz obowiązek zadeklarować swoje duńskie dochody również w rocznym zeznaniu podatkowym w kraju zamieszkania. Dzięki umowom o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochód z Danii jest zazwyczaj zwolniony z podatku w Polsce (metoda wyłączenia z progresją) lub podatek zapłacony w Danii jest odliczany od podatku należnego w Polsce (metoda proporcjonalnego odliczenia). Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe, a wsparcie ekspertów, takich jak AJ Økonomi Og Regnskab, może okazać się niezbędne do prawidłowego rozliczenia.
-
Ograniczony obowiązek podatkowy: W Danii będziesz mieć status „begrænset skattepligtig” (ograniczony obowiązek podatkowy), co oznacza, że rozliczasz się tylko z dochodów uzyskanych na terytorium Danii.
-
Ulgi podatkowe: Jako pracownik transgraniczny masz prawo do specjalnej ulgi (grænsegængerfradrag), jeśli co najmniej 75% Twoich całkowitych rocznych dochodów pochodzi z Danii. Pozwala to na korzystanie z odliczeń na takich samych zasadach jak duńscy rezydenci, np. odliczanie odsetek od kredytów hipotecznych zaciągniętych w kraju zamieszkania. Więcej na ten temat znajdziesz na portalu podatkiwdanii.dk.
Zabezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne
Kolejną ważną kwestią jest ubezpieczenie społeczne. Zgodnie z przepisami UE, podlegasz systemowi zabezpieczenia społecznego tylko w jednym kraju – tym, w którym pracujesz. Zatem pracując w Danii, to tu będziesz opłacać składki i nabywać prawo do świadczeń.
Co to oznacza w praktyce?
Będziesz mieć prawo do duńskich świadczeń, takich jak zasiłek chorobowy (sygedagpenge), zasiłek dla bezrobotnych (jeśli zapiszesz się do A-kasse) czy świadczenia rodzinne. Aby móc korzystać z opieki zdrowotnej w kraju zamieszkania, musisz uzyskać z duńskiej instytucji Udbetaling Danmark dokument S1 (dawniej E106). Po zarejestrowaniu go w odpowiedniku NFZ w swoim kraju, uzyskasz pełne prawo do leczenia w miejscu zamieszkania na koszt Danii. Jest to niezwykle istotne dla Ciebie i Twojej rodziny. Prawidłowe załatwienie tych formalności to fundament bezpiecznej pracy za granicą. Zespół AJ Økonomi Og Regnskab pomaga swoim klientom w nawigacji po skomplikowanych przepisach dotyczących ubezpieczeń.
Bycie pracownikiem transgranicznym w Danii to świetna szansa, ale i duże wyzwanie administracyjne. Kluczem jest zrozumienie swoich obowiązków podatkowych i socjalnych w obu krajach. Prawidłowe rozliczenia i dopełnienie formalności pozwolą w pełni cieszyć się korzyściami płynącymi z pracy na duńskim rynku. W razie wątpliwości, warto poszukać rzetelnych informacji na sprawdzonych portalach, takich jak podatkiwdanii.dk, lub skonsultować się z doradcą specjalizującym się w kwestiach transgranicznych.
