Planowanie spadkowe to temat, o którym wielu z nas woli nie myśleć. Jednak świadome i przemyślane rozdysponowanie majątku za życia to najlepszy sposób, aby zabezpieczyć przyszłość bliskich, uniknąć konfliktów rodzinnych i zminimalizować obciążenia podatkowe. W Danii, podobnie jak w Polsce, kluczowymi instrumentami są testament i darowizny.
Duńskie prawo spadkowe określa zasady dziedziczenia ustawowego, które wchodzą w grę, gdy zmarły nie pozostawił testamentu. Jednak to właśnie testament (testamente) daje nam możliwość swobodnego kształtowania naszej ostatniej woli i dopasowania jej do indywidualnej sytuacji rodzinnej. Planowanie spadkowe to nie tylko kwestia dla najbogatszych – to akt odpowiedzialności niezależnie od wielkości majątku.
Rola testamentu w planowaniu spadkowym
Testament to jedyny dokument, który pozwala Ci samodzielnie zdecydować, kto i w jakiej części odziedziczy Twój majątek. Możesz w nim:
-
Rozdysponować majątek inaczej niż przewiduje ustawa: Możesz np. zapisać większą część majątku jednemu z dzieci lub przekazać coś osobie spoza najbliższej rodziny.
-
Ustanowić zapisy windykacyjne: Możesz przeznaczyć konkretne przedmioty (np. dom, samochód, biżuterię) konkretnym osobom[7].
-
Ograniczyć prawo do zachowku: Duńskie prawo, podobnie jak polskie, przewiduje instytucję zachowku (tvangsarv) dla małżonka i zstępnych (dzieci, wnuki), który wynosi 25% ich ustawowego udziału. Testamentem nie możesz pozbawić ich tego prawa, ale możesz ograniczyć ich dziedziczenie właśnie do wysokości zachowku.
-
Określić, że majątek ma być osobistym majątkiem spadkobiercy (særeje): To ważne, jeśli chcesz zabezpieczyć odziedziczony majątek przed podziałem w przypadku rozwodu Twojego dziecka.
Aby testament był ważny, musi być sporządzony w formie pisemnej i podpisany w obecności notariusza lub dwóch bezstronnych świadków. Jak podkreślają eksperci z AJ Økonomi Og Regnskab, choć nie zajmują się prawem spadkowym, zawsze radzą klientom, aby kwestie majątkowe, w tym testament, konsultowali z prawnikiem.
Darowizny za życia jako forma optymalizacji
Przekazywanie majątku bliskim jeszcze za życia to popularny sposób na zmniejszenie przyszłego podatku od spadku. W Danii istnieją określone kwoty wolne od podatku od darowizn. W 2025 roku możesz bez podatku przekazać swojemu dziecku, wnukowi czy rodzicom kwotę do 75 900 DKK rocznie. Od nadwyżki ponad tę kwotę trzeba zapłacić 15% podatku. Regularne, coroczne darowizny w ramach limitu pozwalają na stopniowe i nieopodatkowane transferowanie majątku.
Podatek od spadku (Boafgift)
Po śmierci spadkodawcy od wartości odziedziczonego majątku potrącany jest podatek od spadku. Jego wysokość zależy od stopnia pokrewieństwa:
-
Małżonek: Jest całkowicie zwolniony z podatku od spadku.
-
Najbliższa rodzina (dzieci, wnuki, rodzice): Płacą podatek w wysokości 15% od wartości spadku przekraczającej kwotę wolną (bundfradrag), która w 2025 roku wynosi 333 100 DKK.
-
Pozostali spadkobiercy (rodzeństwo, przyjaciele, partnerzy w nieformalnych związkach): Płacą najpierw 15% podatku (po odliczeniu kwoty wolnej), a od pozostałej kwoty dodatkowy podatek w wysokości 25%. Efektywna stawka podatku wynosi więc aż 36,25%.
Świadome planowanie spadkowe pozwala na znaczne oszczędności podatkowe i zapewnia, że Twój majątek trafi w odpowiednie ręce zgodnie z Twoją wolą. Warto poszerzać swoją wiedzę, korzystając z rzetelnych źródeł, takich jak portal podatkiwdanii.dk.
