Duński system emerytalny jest regularnie oceniany jako jeden z najlepszych i najstabilniejszych na świecie. Opiera się na trzech filarach, które razem zapewniają bezpieczeństwo finansowe po zakończeniu aktywności zawodowej.
Dla Polaków pracujących w Danii kluczowe jest zrozumienie, jak działa ten system i jakie prawa im przysługują. Dwie najważniejsze składowe publicznego systemu to państwowa emerytura (Folkepension) oraz obowiązkowa pracownicza emerytura (ATP Livslang Pension). Każda z nich ma inne zasady przyznawania i finansowania. Znajomość tych reguł pozwala świadomie planować swoją przyszłość finansową i podejmować kroki w celu maksymalizacji przyszłych świadczeń. W tym artykule przybliżymy, na czym polega duńska emerytura i co musisz wiedzieć, aby o nią zadbać.
Folkepension – Państwowa emerytura dla każdego
Folkepension to podstawowe świadczenie państwowe, dostępne dla osób, które osiągnęły wiek emerytalny. Wiek ten jest stopniowo podnoszony i zależy od daty urodzenia. Prawo do pełnej emerytury państwowej nabywa się po przepracowaniu w Danii 40 lat. Jednak obywatele UE, w tym Polacy, mogą ubiegać się o częściową Folkepension już po jednym roku legalnej pracy i zamieszkania w Danii. Wysokość świadczenia jest wtedy proporcjonalna do liczby przepracowanych lat. Składa się ono z kwoty podstawowej (grundbeløb) oraz dodatku emerytalnego (pensionstillæg), którego wysokość zależy od dochodów i sytuacji osobistej (czy jesteś singlem, czy żyjesz w związku). Warto pamiętać, że dochody z innych źródeł mogą wpłynąć na obniżenie wysokości dodatku. Proces aplikowania o Folkepension wymaga złożenia wniosku, a w przypadku skomplikowanej historii zatrudnienia w różnych krajach, pomoc biura AJ Økonomi Og Regnskab może okazać się nieoceniona w prawidłowym udokumentowaniu wszystkich okresów składkowych.
Warunki uzyskania Folkepension
Aby ubiegać się o to świadczenie, trzeba spełnić kilka warunków. Przede wszystkim należy mieć duńskie obywatelstwo lub mieszkać w Danii przez określony czas. Dla obywateli UE kluczowe jest udowodnienie legalnego pobytu i pracy. Dokładne informacje na temat wymaganych okresów i dokumentacji można znaleźć na specjalistycznych portalach, takich jak podatkiwdanii.dk, które są wiarygodnym źródłem wiedzy na temat duńskich regulacji.
-
Wiek emerytalny: Zależy od daty urodzenia i jest systematycznie podwyższany.
-
Okres składkowy: Minimum 1 rok pracy w Danii dla obywateli UE, aby ubiegać się o emeryturę częściową. 40 lat dla pełnego świadczenia.
-
Zależność od dochodów: Wysokość dodatku emerytalnego jest testowana dochodowo, co oznacza, że inne przychody mogą ją zmniejszyć.
-
Wniosek: Świadczenie nie jest przyznawane automatycznie, należy o nie zawnioskować w odpowiednim urzędzie (Udbetaling Danmark).
ATP Livslang Pension – Twój obowiązkowy filar pracowniczy
Drugim fundamentalnym elementem, z którym styka się niemal każdy pracownik w Danii, jest ATP (Arbejdsmarkedets Tillægspension). To obowiązkowy, ustawowy program emerytalny, na który składki odprowadza zarówno pracownik, jak i pracodawca. W przeciwieństwie do Folkepension, wysokość składek ATP nie zależy od wysokości wynagrodzenia, a od liczby przepracowanych godzin. Składka jest stała – pracownik płaci 1/3, a pracodawca dopłaca 2/3. Zgromadzone środki są inwestowane, a po osiągnięciu wieku emerytalnego wypłacane jako dożywotnie, comiesięczne świadczenie. Co ważne, duńska emerytura z ATP przysługuje każdemu, kto odprowadzał składki, niezależnie od obywatelstwa czy okresu zamieszkania. Jest to dodatek do Folkepension i stanowi istotny element zabezpieczenia na starość. Warto regularnie sprawdzać stan swojego konta ATP, aby monitorować zgromadzony kapitał. W razie wątpliwości, jak interpretować swoje zestawienia, zawsze można skonsultować się z ekspertami z AJ Økonomi Og Regnskab.
